Ngày nay, tình trạng béo phì và thừa cân đang trở thành vấn đề nghiêm trọng, không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới. Không chỉ gây ra những tác động xấu đến sức khỏe như tiểu đường, bệnh tim mạch, béo phì còn được xem là một trong những nguyên nhân chính gây ung thư. Vì vậy, hiểu rõ tác động của béo phì gây ung thư là cần thiết để chúng ta có thể đưa ra các biện pháp phòng ngừa tốt nhất cho sức khỏe của mình. Hãy cùng Dr Spa tìm hiểu ngay dưới bài viết này nhé!
Béo phì là gì?
Béo phì là tình trạng mà mỡ thừa tích lũy quá mức và không bình thường ở một hoặc nhiều vùng trên cơ thể. Để phân loại béo phì, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sử dụng chỉ số khối cơ thể (Body Mass Index – BMI), được tính dựa trên cân nặng và chiều cao của một người.
Theo đó, người trưởng thành với chỉ số BMI từ 25 đến 29.9 được xem là thừa cân, còn BMI >= 30 được xem là béo phì.
Nguyên nhân gây béo phì có thể đến từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm di truyền, thói quen sinh hoạt và ăn uống hàng ngày, lối sống, các bệnh lý rối loạn hormone và cả tình trạng kinh tế.
Nguy cơ mắc ung thư do thừa cân béo phì
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng thừa cân và béo phì có thể tăng nguy cơ và tăng biến chứng ung thư. Nguyên nhân bao gồm tăng độ insulin và yếu tố tăng trưởng insulin-1, viêm mãn tính, lượng estrogen cao hơn được tạo ra bởi mô mỡ và ảnh hưởng của các tế bào mỡ đến quá trình điều chỉnh sự phát triển của tế bào ung thư.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng cân nặng thay đổi trong suốt cuộc đời cũng có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh ung thư. Tuy nhiên, duy trì cân nặng khỏe mạnh có thể giúp giảm nguy cơ bệnh ung thư. Vì vậy, việc kiểm soát cân nặng là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe và tránh các nguy cơ không mong muốn.
Béo phì có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư lên đến 40% đối với một số loại ung thư, đặc biệt là ung thư thực quản và nội mạc tử cung. Ngoài ra, thừa cân / béo phì cũng đóng góp vào một trong năm trường hợp tử vong liên quan đến ung thư. Việc duy trì cân nặng khỏe mạnh có thể giảm thiểu nguy cơ này.
Vì sao béo phì dẫn đến ung thư
Béo phì không chỉ là một vấn đề về thẩm mỹ mà còn gây nguy hiểm cho sức khỏe. Trong cơ thể con người, chất béo không chỉ dự trữ năng lượng mà còn lan truyền thông tin và chỉ dẫn cho các phần của cơ thể. Tuy nhiên, nếu có quá nhiều chất béo tích lũy trong cơ thể, các tín hiệu mà nó truyền đi có thể gây ra các rối loạn nguy hiểm, đặc biệt là ung thư.
Béo phì gây ung thư thông qua ba cơ chế chính.
- Đầu tiên, sự tích lũy quá nhiều tế bào mỡ trong cơ thể dẫn đến tế bào miễn dịch tăng tiết cytokine và thúc đẩy quá trình viêm mạn tính, dẫn đến tổn thương DNA và ung thư.
- Thứ hai, chất béo tích lũy nhiều có thể gia tăng Insulin và một số yếu tố tăng trưởng khác, khiến cho sự phân chia tế bào diễn ra thường xuyên hơn và tăng nguy cơ phát triển ung thư đại tràng, ung thư nội mạc tử cung, tuyến tiền liệt và thận.
- Cuối cùng, sau thời kỳ mãn kinh, mô mỡ sẽ tạo ra lượng estrogen dư thừa và nó có thể thúc đẩy sự phân chia nhanh chóng của tế bào nội mạc tử cung, vú và tăng nguy cơ đột biến tế bào và bệnh ung thư.
Do đó, việc giảm cân và duy trì cơ thể ở trạng thái khỏe mạnh là rất quan trọng để giảm nguy cơ mắc các loại ung thư liên quan đến béo phì.
Các căn bệnh ung thư nào gây ra từ thừa cân béo phì
Ung thư liên quan đến béo phì là các loại ung thư mà nguy cơ mắc bệnh tăng lên khi người bệnh có chỉ số khối cơ thể (BMI) cao. Các loại ung thư này bao gồm:
- Ung thư vú: Phụ nữ bị béo phì có nguy cơ cao hơn mắc ung thư vú. Điều này có thể do béo phì ảnh hưởng đến cân bằng hormone nữ, gây ra tăng sản xuất hormone estrogen và các chất khác, có thể gây ung thư vú.
- Ung thư dạ dày: Béo phì có liên quan đến tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày. Nguyên nhân có thể do béo phì gây ra tăng áp lực trên dạ dày, gây ra viêm dạ dày và các vấn đề khác.
- Ung thư ruột kết: Béo phì có liên quan đến tăng nguy cơ mắc ung thư ruột kết. Nguyên nhân có thể do béo phì gây ra tăng sự phân giải insulin, gây ra chứng tiểu đường và các vấn đề khác.
- Ung thư gan: Béo phì có liên quan đến tăng nguy cơ mắc ung thư gan. Nguyên nhân có thể do béo phì gây ra chứng mỡ gan, tăng áp lực trên gan và các vấn đề khác.
Làm sao để xác định béo phì gây ung thư
Để đo lường mức độ béo phì của một người, ta thường sử dụng chỉ số khối cơ thể (BMI) và số đo vòng eo. BMI được tính dựa trên tỷ lệ giữa cân nặng và chiều cao của một người, với chỉ số BMI khỏe mạnh nằm trong khoảng từ 18,5 đến 24,9. Nếu chỉ số BMI của bạn từ 25 đến 29,5 thì bạn được coi là thừa cân, và nếu chỉ số BMI từ 30 trở lên thì bạn được xem là béo phì.
Ngoài ra, nếu vòng eo của bạn lớn hơn mức tiêu chuẩn, điều này có thể tăng nguy cơ mắc một số bệnh, như bệnh tim. Số đo vòng eo khỏe mạnh là dưới 40 inch đối với nam và dưới 35 inch đối với nữ.
Mẹo quản lý cân nặng ở mức cân bằng
Để kiểm soát cân nặng, cần chú ý đến chế độ ăn uống và lượng hoạt động thể chất. Tuy nhiên, chọn lựa thực phẩm lành mạnh có thể là một thử thách vì chế độ ăn nhiều calo phổ biến tại Hoa Kỳ. Đây là một số mẹo quản lý cân nặng hiệu quả:
- Tăng cường ăn rau, trái cây, protein nạc và ngũ cốc, kèm theo súp dựa trên nước dùng.
- Hạn chế đồ uống và thực phẩm có nhiều đường, chẳng hạn như soda và nước trái cây.
- Chỉ tiêu thụ calo đủ để duy trì cân nặng và hỗ trợ hoạt động thể chất.
- Đặt mục tiêu tập luyện thể chất cường độ vừa đến cao từ 30 đến 60 phút mỗi ngày. Dù chỉ là tăng cường hoạt động thể chất một chút cũng sẽ mang lại lợi ích.
Chế độ dinh dưỡng cho người thừa cân béo phì
Nếu đang tăng cân hoặc béo phì, tốt nhất nên bắt đầu bằng việc thực hành các biện pháp hỗ trợ giảm cân bao gồm dinh dưỡng và tập thể dục. Đặt mục tiêu giảm 5% hoặc 10% trọng lượng cơ thể là mục tiêu tiếp theo. Mặc dù con số này có vẻ nhỏ, một số nghiên cứu tìm ra rằng việc giảm 5% hoặc 10% trọng lượng của bạn là có lợi. Hầu hết các bệnh viện và những cơ sở chăm sóc sức khoẻ khác có những chuyên gia và chuyên gia dinh dưỡng có thể thực hiện chẩn đoán và điều trị kiểm soát cân nặng.
Đôi khi thay đổi dinh dưỡng và các hoạt động thể lực là không cần thiết. Có các cách đơn giản nhất bạn có thể thực hiện. Thí dụ như:
- Thay đổi về hành vi lối sống: Đầu tiên, thay đổi hành vi nhằm giảm lượng thực phẩm hấp thụ và tăng cường vận động thể lực. Một chuyên gia dinh dưỡng, bác sĩ nhi khoa, chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ chuyên về giảm cân có thể giúp đỡ bạn.
- Hỗ trợ thay đổi hành vi: Với nhiều người, thừa cân hoặc béo phì là vấn đề chứ không đơn thuần chỉ là ăn uống quá no và tập thể dục quá ít. Điều cần thiết là tìm kiếm sự hỗ trợ khi bạn đang muốn giảm cân. Hầu hết những chương trình giảm cân bao gồm những chương trình với chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên gia giảm cân sẽ hỗ trợ bạn thay đổi thói quen ăn uống xấu và gắn kết với bạn theo năm tháng.
- Sử dụng thực phẩm: Thuốc giảm cân sẽ chỉ được khuyến cáo khi chế độ ăn uống, tập thể dục và hỗ trợ thay đổi hành vi không phù hợp. Hoặc nếu bạn đang có vấn đề sức khỏe trầm trọng hơn như béo phì.
- Phẫu thuật: Có thể khiến cho dạ dày nhỏ lại. Điều này được coi là phẫu thuật giảm cân hoặc phẫu thuật giảm béo. Đây có thể là một lựa chọn đối với những người có chỉ số BMI trên 40 trở lên. Hoặc với những người có chỉ số BMI từ 35 trở lên có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có liên quan đến béo phì.
Trên đây Dr Spa đã chia sẻ thông tin về ung thư và thừa cân là hai trong số những vấn đề sức khỏe nguy hiểm nhất đang đối mặt với con người. Thừa cân và béo phì là một trong những yếu tố rủi ro chính trong việc phát triển ung thư và đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại trong cộng đồng y tế. Tuy nhiên, việc thực hiện các biện pháp giảm cân và duy trì một lối sống lành mạnh, kết hợp với việc kiểm tra định kỳ, có thể giảm thiểu nguy cơ phát triển ung thư. Vì vậy, hãy tập trung vào việc duy trì một cân nặng lành mạnh và thực hiện các bước phòng ngừa ung thư để bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình.
