Béo phì là nguyên nhân của nhiều vấn đề sức khỏe. Phẫu thuật giảm cân là phương pháp hiệu quả giúp giảm nhanh, loại bỏ mỡ thừa và cải thiện rõ rệt các vấn đề sức khỏe của bệnh nhân béo phì. Cùng Dr Spa tìm hiểu các phương pháp điều trị béo phì bằng phẫu thuật nhé!
Phẫu thuật giảm cân là gì?
Phẫu thuật giảm cân là một quy trình can thiệp vào hệ tiêu hóa nhằm thực hiện các thay đổi nhằm giảm cân. Đây là một lựa chọn phù hợp cho những người bị béo phì khi chế độ ăn kiêng, tập thể dục và các phương pháp khác không đạt được hiệu quả, hoặc khi gặp các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như huyết áp cao, cholesterol cao, bệnh khớp, tiểu đường…
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xem béo phì là một bệnh mạn tính tiến triển, được đặc trưng bởi việc tích tụ quá nhiều mỡ trong cơ thể. Béo phì được đánh giá thông qua chỉ số khối cơ thể (BMI). Chỉ số này phản ánh mối liên hệ giữa cân nặng và chiều cao của một người, được tính bằng công thức:
BMI (kg/m2) = [Cân nặng (kg)] / [Chiều cao(m)x2]
Người có cân nặng bình thường sẽ có BMI trong khoảng 18.5 đến 24.9, thừa cân nếu BMI từ 25 đến 30 và béo phì nếu BMI lớn hơn 30.
Có nhiều loại phẫu thuật giảm cân khác nhau, giúp đạt được mục tiêu giảm cân nhanh chóng, đáng kể và cải thiện sức khỏe. Một số phẫu thuật nhằm giảm thể tích dạ dày, giúp người bệnh cảm thấy no nhanh hơn và ít đói. Trong khi đó, các phương pháp khác nhằm giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của cơ thể. Một số phương pháp kết hợp cả hai tác dụng trên.
Mục đích của phẫu thuật giảm cân
Phẫu thuật giảm béo không chỉ giúp cải thiện vóc dáng và giảm cân, mà còn mang lại lợi ích trong việc ngăn ngừa và điều trị hiệu quả nhiều vấn đề sức khỏe liên quan đến cân nặng, bao gồm:
- Bệnh tim: Phẫu thuật giảm béo có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim và cải thiện chức năng tim.
- Đột quỵ: Giảm cân thông qua phẫu thuật giảm béo có thể giảm nguy cơ đột quỵ do tắc nghẽn mạch máu.
- Huyết áp cao: Quá trình giảm cân có thể giúp điều chỉnh huyết áp và giảm nguy cơ mắc bệnh huyết áp cao.
- Cholesterol cao: Phẫu thuật giảm béo có thể làm giảm mức cholesterol xấu (LDL) và tăng mức cholesterol tốt (HDL).
- Chứng ngưng thở lúc ngủ: Giảm cân thông qua phẫu thuật có thể giảm triệu chứng ngưng thở lúc ngủ và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
- Bệnh tiểu đường tuýp 2: Phẫu thuật giảm béo có thể cải thiện khả năng điều tiết đường huyết và giảm nhu cầu sử dụng thuốc đối với bệnh nhân tiểu đường tuýp 2.
- Các vấn đề khớp: Giảm cân có thể giảm áp lực lên các khớp và giảm triệu chứng đau nhức khớp.
- Bệnh hen suyễn: Phẫu thuật giảm béo có thể cải thiện triệu chứng của bệnh hen suyễn.
- Chứng đau nửa đầu: Giảm cân có thể giảm tần suất và cường độ đau nửa đầu.
- Vô sinh: Phẫu thuật giảm béo có thể cải thiện khả năng thụ tinh và tăng cơ hội mang thai thành công.
- Trầm cảm: Giảm cân có thể giảm triệu chứng trầm cảm và cải thiện tâm trạng.
- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Phẫu thuật giảm béo có thể giảm triệu chứng và mức độ của GERD.
Đối tượng nào đủ điều kiện phẫu thuật giảm cân?
Đối tượng đủ điều kiện để thực hiện phẫu thuật giảm cân phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau:
- Chỉ số BMI (Body Mass Index) từ 40 trở lên. Hoặc BMI từ 35 đến 39,9, nhưng đi kèm với các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng liên quan đến béo phì như huyết áp cao, tiểu đường, ngưng thở khi ngủ, cholesterol cao và các vấn đề khác.
- Đối với phẫu thuật đặt bóng dạ dày, người bệnh cần có BMI từ 30 đến 40, có hoặc không có vấn đề sức khỏe kèm theo.
Tuy nhiên, điều quan trọng là người bệnh cần hiểu rằng phẫu thuật giảm cân chỉ là một phần trong quá trình điều trị béo phì, và không phải ai cũng phù hợp với phương pháp này. Để giảm cân và duy trì cân nặng ở mức hợp lý, nguyên tắc cơ bản là áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, luyện tập thể dục và thay đổi lối sống.
Bên cạnh đó, người bệnh cần được tư vấn kỹ lưỡng bởi bác sĩ về lợi ích, chi phí và rủi ro của phẫu thuật giảm cân. Bệnh nhân cần xác định rõ mục tiêu và động lực của mình để tuân thủ nghiêm ngặt các thay đổi về ăn uống và sinh hoạt sau phẫu thuật. Điều này sẽ giúp đảm bảo hiệu quả và tránh tình trạng tăng cân trở lại sau phẫu thuật.
Phẫu thuật giảm cân có an toàn không?
Phẫu thuật giảm cân được coi là một phương pháp an toàn với mức độ sống sót lên đến 99,9%. Mặc dù có khoảng 10% bệnh nhân có thể gặp phải biến chứng sau phẫu thuật, nhưng đa số đều là những biến chứng nhẹ và không gây nguy hiểm tính mạng. Ngoài ra, khi xem xét từ góc độ dài hạn, tác hại của bệnh lý béo phì rõ ràng nguy hiểm hơn rất nhiều so với nguy cơ từ phẫu thuật giảm cân. Chẳng hạn, tỷ lệ tử vong trong vòng 5 năm của những người bị béo phì cao hơn 85% so với những bệnh nhân đã thực hiện phẫu thuật giảm cân.
Khi nào nên thực hiện phẫu thuật điều trị béo phì?
Phẫu thuật là biện pháp hiệu quả để loại bỏ và cải thiện đáng kể các vấn đề về sức khỏe cũng như tâm lý của người béo phì. Những điều đầu tiên bệnh nhân cần hiểu là phẫu thuật không phải là thủ thuật dành cho tất cả bệnh nhân béo phì. Ngay cả khi bệnh nhân đáp ứng tất cả các điều kiện cần thiết để phẫu thuật, nó vẫn là phương án cuối cùng.
Nói chung, một bệnh nhân đủ điều kiện để phẫu thuật nếu đáp ứng các yêu cầu tối thiểu sau:
- BMI 40 trở lên hoặc 30-39,9 và các bệnh nghiêm trọng như tiểu đường, cao huyết áp, ngưng thở khi ngủ, cholesterol cao, các vấn đề về khớp, v.v. Thừa cân ít nhất 36 kg (80 lbs). 18-75 tuổi
- . Đã có những lần giảm cân không thành công. Bệnh nhân hiểu rõ rằng phẫu thuật chỉ là một phần trong điều trị béo phì toàn diện.
- Ngoài phẫu thuật, bệnh nhân phải tham gia điều trị bằng thuốc, tâm lý trị liệu, quan trọng là thực hiện và duy trì chế độ ăn uống khoa học, lối sống và tập luyện điều độ. hiệu quả lâu dài
Những loại phẫu thuật điều trị béo phì phổ biến
Có 4 loại phẫu thuật giảm béo phổ biến trên thế giới hiện nay nhằm mục đích giảm lượng thức ăn đi vào dạ dày hoặc quá trình hấp thụ thức ăn vào cơ thể, bao gồm:
- Dạ dày: Bác sĩ cắt bỏ khoảng 80% dạ dày và tạo dạ dày hình ống. Sau thủ thuật, bệnh nhân cảm thấy ít đói và no sau bữa ăn. Cắt dạ dày: Bác sĩ tạo một dạ dày nhỏ hơn và nối nó với ruột non để giúp bệnh nhân cảm thấy nhanh no hơn và giảm hấp thu khoáng chất.
- Đau vùng chậu: Bác sĩ buộc một chiếc đai quanh vùng bụng trên, tạo một túi nhỏ phía trên đai để bụng nhanh đầy hơn khi ăn khiến bệnh nhân có cảm giác nhanh no hơn.
- Chuyển tá tràng: Thủ thuật này liên quan đến việc loại bỏ một phần lớn thể tích của dạ dày (giống như cắt dạ dày dạng ống), định vị lại ruột và cắt bỏ túi mật. Kết quả cũng tương tự như các phương pháp trên, bệnh nhân cảm thấy ít đói hơn, no lâu hơn và hấp thụ ít calo và khoáng chất hơn.
- Mỗi phương pháp trên đều có ưu điểm và nhược điểm. Đặc biệt, phẫu thuật bắc cầu dạ dày, phẫu thuật bắc cầu dạ dày và cắt bỏ tuyến tụy dẫn đến giảm cân và sức khỏe tốt hơn.
- Tuy nhiên, những phương pháp này đòi hỏi thời gian nằm viện, hồi phục lâu hơn và yêu cầu người bệnh tuân theo chế độ ăn kiêng khắt khe hơn sau phẫu thuật.
Phương pháp quấn bụng cũng có hiệu quả giảm cân như các phương pháp trên, nhưng có tỷ lệ thành công lâu dài thấp hơn và cần được theo dõi y tế nhiều hơn. Đây là 4 phương pháp được sử dụng nhiều nhất tại các trung tâm điều trị béo phì lớn trên thế giới. Trong đó, phương pháp tạo dạ dày hình ống được sử dụng nhiều nhất, vì có tác dụng tốt trong điều trị béo phì, đặc biệt hiệu quả trong điều trị rối loạn chuyển hóa đường ở bệnh nhân tiểu đường.
Ưu điểm của phẫu thuật điều trị béo phì
Bệnh nhân phẫu thuật béo phì có thể được xuất viện trong ngày hoặc có thể chỉ cần ở lại bệnh viện tối đa 3 ngày và trở lại làm việc sau 3 ngày đến 3 tuần.
Sau phẫu thuật, số cân nặng giảm được tùy thuộc vào phương pháp phẫu thuật được áp dụng và tuân theo hướng dẫn của bác sĩ. Ví dụ, nhiều bệnh nhân có thể giảm 100 pound (45 kg) hoặc hơn chỉ trong vòng 12 đến 18 tháng, tùy thuộc vào chiều cao, cân nặng và ca phẫu thuật.
Phẫu thuật giảm béo có thể cải thiện chất lượng cuộc sống ở 95% bệnh nhân và giảm 89% nguy cơ tử vong trong vòng 5 năm đầu tiên.
Phẫu thuật là phương pháp điều trị tốt nhất cho bệnh nhân béo phì mắc các bệnh khác. Cụ thể hơn: sau phẫu thuật, bệnh nhân giảm được 82% nguy cơ mắc bệnh tim mạch, chữa khỏi trào ngược dạ dày thực quản 72-98% bệnh nhân, đau nửa đầu 57%, trầm cảm 55%, giả u não 96%. bệnh nhân, ngưng thở khi ngủ 74 – 98% bệnh nhân, rối loạn mỡ máu – cholesterol cao 63% bệnh nhân, hen suyễn 82% bệnh nhân, huyết áp cao 52-92% bệnh nhân, hội chứng chuyển hóa 80% bệnh nhân, tiểu không tự chủ 44-88 % bệnh nhân , đái tháo đường týp II 83% bệnh nhân, thoái hóa khớp 41-76% bệnh nhân, bệnh ứ trệ tĩnh mạch 95% bệnh nhân, gút 72% bệnh nhân…
Một số yêu cầu đặc biệt đối với từng loại phẫu thuật
Khi phẫu thuật bạn cần chú ý một số điều sau:
- Cắt dạ dày hình ống: Bệnh nhân không nên ăn quá nhiều, vì có nguy cơ dạ dày nhỏ còn lại sẽ phình ra, do đó sẽ dẫn đến tăng cân. Sau mổ bệnh nhân không nên ăn quá nhanh vì sẽ khó nuốt.
- Bỏ qua dạ dày: Ăn đường thường là không thể do các vấn đề tiêu hóa khó chịu.
- Mô dạ dày: bệnh nhân khó nuốt nếu ăn quá nhanh; Không ăn hoặc uống bất cứ thứ gì khác trong vòng 30 phút sau khi ăn.
- Túi thừa mật tụy: Ngoài các yêu cầu tương tự như đối với phẫu thuật cắt dạ dày dạng ống, bệnh nhân trải qua phẫu thuật dẫn lưu mật và tụy cần điều trị bằng vitamin nghiêm ngặt hơn để ngăn ngừa suy dinh dưỡng.
Như bạn thấy, bài viết trên đây của Dr spa đã cho thấy tình trạng béo phì ngày càng phổ biến. Việc điều trị bằng thuốc điều trị béo phì chưa bao giờ là dễ dàng. Kết hợp các phương pháp điều trị một cách khoa học, bạn sẽ sớm thấy kết quả tốt trên cơ thể và sức khỏe của mình
Các phương pháp phẫu thuật giảm cân
Có nhiều phương pháp phẫu thuật giảm cân khác nhau, trong đó 5 phương pháp thông dụng nhất bao gồm:
- Nội soi đặt bóng giảm cân: Phương pháp này không phẫu thuật, bác sĩ đặt các bóng silicon vào dạ dày để giảm lượng thức ăn tiêu thụ.
- Phẫu thuật thắt đai dạ dày: Đai dạ dày silicon được đặt quanh phần trên dạ dày để tạo ra một túi nhỏ, làm cho người bệnh cảm thấy no nhanh hơn.
- Phẫu thuật tạo hình ống dạ dày: Dạ dày bị cắt giảm kích thước, tạo ra một ống dạ dày hẹp, giúp người bệnh cảm thấy no nhanh hơn và giảm cân ổn định.
- Phẫu thuật nối tắt dạ dày: Phương pháp này thu nhỏ dạ dày và giảm hấp thụ calo bằng cách chuyển lưu thông của ruột trực tiếp từ dạ dày đến hồi tràng.
- Chuyển dòng mật tụy: Phương pháp này là phiên bản phức tạp hơn của nối tắt dạ dày, bao gồm cắt bỏ một phần dạ dày và chuyển lại lưu thông ruột.
Mỗi phương pháp có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phù hợp dựa trên nhiều yếu tố như chỉ số khối cơ thể, thói quen ăn uống, tình trạng sức khỏe và các rủi ro liên quan.
Quy trình phẫu thuật giảm cân
Quy trình phẫu thuật giảm cân bao gồm các bước sau:
Chuẩn bị trước phẫu thuật
Người bệnh sẽ được thực hiện các xét nghiệm và kiểm tra y tế để đảm bảo sức khỏe trước khi phẫu thuật. Bác sĩ sẽ xem xét bệnh sử và loại thuốc đang sử dụng. Đôi khi ngừng sử dụng một số loại thuốc cần thiết trước phẫu thuật. Người bệnh cũng sẽ nhận được hướng dẫn về chế độ ăn uống, vệ sinh và các vấn đề khác cần tuân thủ trước ngày phẫu thuật. Nếu hút thuốc lá, việc ngừng hút sẽ được khuyến nghị để giảm nguy cơ biến chứng sau phẫu thuật.
Quá trình phẫu thuật giảm cân
Người bệnh sẽ được đưa vào tình trạng gây mê toàn thân trước khi tiến hành phẫu thuật. Quy trình và thời gian phẫu thuật sẽ khác nhau tùy thuộc vào phương pháp được sử dụng. Phẫu thuật cắt dạ dày giảm cân có thể được thực hiện bằng phẫu thuật nội soi hoặc mổ mở. Bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phù hợp dựa trên tình trạng cụ thể của người bệnh.
Giai đoạn phục hồi sau phẫu thuật
Sau phẫu thuật, người bệnh sẽ được chuyển đến phòng hồi tỉnh và theo dõi tình trạng hô hấp và tim mạch. Thời gian nằm viện có thể kéo dài từ một ngày đến ba ngày, tuỳ thuộc vào loại phẫu thuật. Thời gian phục hồi hoàn toàn có thể kéo dài từ ba ngày đến sáu tuần. Người bệnh có thể trở lại làm việc từ ba ngày đến ba tuần sau phẫu thuật, tùy thuộc vào tình trạng của mình. Để biết chi tiết về quá trình phục hồi sau phẫu thuật, người bệnh nên thảo luận trực tiếp với bác sĩ.
Các biến chứng và ảnh hưởng phụ của phẫu thuật giảm cân
Phẫu thuật giảm cân, mặc dù được coi là an toàn, có tỷ lệ biến chứng khá cao, ước tính là 1 trong 10 bệnh nhân mổ gặp phải biến chứng.
Nguy cơ biến chứng phụ thuộc vào loại phẫu thuật, mổ nội soi hay mổ mở, tuổi và tình trạng sức khỏe tổng quát của người bệnh. Một số rủi ro liên quan đến quy trình phẫu thuật có thể bao gồm:
- Chảy máu.
- Nhiễm trùng trong ổ bụng hoặc vết mổ.
- Loét.
- Thoát vị.
- Dị ứng hoặc tác dụng phụ của thuốc gây mê.
- Hình thành cục máu đông.
- Các vấn đề về phổi hoặc hệ hô hấp.
- Xì rò đường cắt dạ dày, ruột non.
- Tắc ruột.
Trong số đó, những phẫu thuật làm thay đổi cấu trúc cơ quan tiêu hóa như cắt tạo hình ống dạ dày, phẫu thuật nối tắt dạ dày, chuyển dòng mật tụy có nguy cơ biến chứng nhiều và nghiêm trọng hơn. Các thủ thuật không làm thay đổi cấu trúc giải phẫu như nội soi đặt bóng giảm cân có ít biến chứng hơn. Phẫu thuật thắt đai dạ dày không làm thay đổi cấu trúc nhưng tỷ lệ biến chứng liên quan đến đai lại tương đối cao, đặc biệt là đối với những bệnh nhân không tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn sau phẫu thuật.
Phẫu thuật giảm cân, bên cạnh những biến chứng liên quan đến quá trình mổ, còn có thể gây ra nhiều ảnh hưởng phụ từ nhẹ đến nặng, phụ thuộc vào loại phẫu thuật được thực hiện. Các tác dụng phụ phổ biến nhất bao gồm:
- Vấn đề về tiêu hóa như khó nuốt, buồn nôn, nôn mửa, trào ngược axit, táo bón, tiêu chảy hoặc khả năng hấp thụ thực phẩm bị giảm.
- Da chảy xệ: Tình trạng này có thể được khắc phục thông qua phẫu thuật thẩm mỹ.
- Suy dinh dưỡng, đặc biệt là sau khi cắt dạ dày và chuyển dòng mật tụy.
- Rụng tóc tạm thời.
- Sỏi mật tạm thời
Chế độ ăn uống và sinh hoạt sau phẫu thuật giảm cân
Xây dựng chế độ ăn uống và tập luyện sau phẫu thuật giảm cân là vô cùng quan trọng để giúp người bệnh hồi phục nhanh chóng và giảm khả năng tăng cân trở lại. TS.BS Minh Hùng đề xuất một số gợi ý sau đây để người bệnh có thể tham khảo:
- Chia nhỏ khẩu phần ăn: Vì dạ dày đã được thu nhỏ, việc ăn quá nhiều trong một bữa có thể làm giãn ra và dẫn đến tăng cân. Vì vậy, hãy chia nhỏ khẩu phần ăn thành nhiều bữa trong ngày, giúp tiêu hóa dễ dàng hơn và hạn chế nguy cơ tăng cân trở lại.
- Bổ sung đủ chất dinh dưỡng: Phẫu thuật giảm cân có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng, đặc biệt là các vitamin và khoáng chất như B9, B12, D, sắt và canxi. Hãy thảo luận với bác sĩ để biết liệu bạn cần bổ sung những chất này và nếu cần, hỏi về liều lượng thích hợp.
- Tập luyện nhẹ nhàng, điều độ: Thực hiện các hoạt động thể dục đều đặn và nhẹ nhàng giúp tăng cường tinh thần, làm linh hoạt cơ thể và hỗ trợ duy trì thành quả giảm cân sau phẫu thuật. Hãy tìm kiếm các hình thức vận động phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn và duy trì sự điều độ trong tập luyện.
TrêN đây Dr Spa đã chia sẻ thông tin về phẫu thuật điều trị béo phì. Việc áp dụng chế độ ăn uống và tập luyện phù hợp sau phẫu thuật giảm cân sẽ đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi và duy trì thành công việc giảm cân. Hãy luôn thảo luận và lắng nghe sự hướng dẫn của chuyên gia y tế để đạt được kết quả tốt nhất và đảm bảo sức khỏe của bạn
